muziek
Gesualdo, Bach, De Leeuw, Escher, Hayashi. Nederlands
Kamerkoor o.l.v. Peter Dijkstra. Utrecht, Pieterskerk, 27/4. Herhalingen: 1/5
(Zwolle), 2/5 (Leeuwarden), 3/5 (Leiden), 4/5 (Amsterdam). Uitzending: 4/5,
20.15 uur via Radio 4.
Terwijl de straten zich oranje kleurden voor de viering van
Koninginnedag stonden het Nederlands Kamerkoor en de dirigent Peter Dijkstra stil
bij vernietigde steden en het persoonlijke leed van oorlogsslachtoffers. In de
Utrechtse Pieterskerk zongen de 24 zangers lange lappen zorgvuldig
geformuleerde dichtregels in composities die Ton de Leeuw en Rudolf Escher aan
de oorlog wijdden. Bij de Japanse componist Hikaru Hayashi (1931-2012) ging het
anders toe. Hij begint zijn klaagzang met gestamelde woorden die mogelijk letterlijk
zijn ontsnapt aan de lippen van een stervende in Hiroshima:
Alsjeblieft geef mij water, ah
Alsjeblieft laat het me drinken
Ik ben liever dood, ah
Alsjeblieft iemand
Water
Iemand
De lucht is verscheurd
Steden zijn verdwenen
Een rivier stroomt er doorheen
In de laatste drie regels zwijgt de stem. Met de stad zijn
ook de bewoners weggevaagd. Het gedicht besluit met een sobere constatering: alleen
de natuur gaat onverstoorbaar door.
Tegenover de tekst, die door zijn directheid zo afwijkt van die
van de andere composities op het programma, staan de minutieus uitgewerkte
noten van Hayashi: indringende lijnen, met beweeglijk wenende vrouwenstemmen en
dissonante koorklanken. Doordat Hayashi de zangers vaak synchroon laat zingen, is
iedere lettergreep te volgen. Zo valt, zeker in de verbluffend lenige
uitvoering van Peter Dijkstra en het Kamerkoor, de tegenstelling tussen de
rauwe woorden en de precieze kleuring van de noten extra op.
‘Give me water’ is onderdeel van het programma Vrede en
verdriet, waarmee het Nederlands Kamerkoor de oorlogsslachtoffers wil gedenken.
In Bachs beroemde rouwcantate Actus Tragicus
kreeg het koor versterking van het
blokfluitkoppel Erik Bosgraaf en Michael Form. Peter Dijkstra liet horen dat je
voor sfeer en articulatie, kleur en vaart bij hem aan het goede adres bent, al
lieten sommige koorzangers zich in hun solo’s niet van hun sterkste kant zien. In
Gesualdo’s motetten uit de Responsoria voor de Goede Week, in Ton de Leeuws Elégie
pour les villes détruites (1994) en in Rudolf Eschers Le vrai visage de la
paix (1953) hoeft niemand de leden van het Nederlands Kamerkoor en zijn vaste
gastdirigent nog iets wijs te maken.
Tijdens het 4 mei-concert in Amsterdam vervalt de compositie
van Hayashi. Dan draagt Remco Campert in het Concertgebouw een aantal van zijn
gedichten voor.
Biëlla Luttmer
de Volkskrant, 30 april
Geen opmerkingen:
Een reactie posten