Emmanuel Pahud hinkstapt geraffineerd door fluitconcert van een honderdjarige

Carter, Mozart, Schubert, Honegger. Emmanuel Pahud, Radio Kamerfilharmonie o.l.v. Michael Schønwandt. Amsterdam, Concertgebouw, 6/4.

Op een doordeweekse dag kun je Emmanuel Pahud (Genève, 1970) gewoon aantreffen in de houtblazersgroep van de Berliner Philharmoniker. Nauwelijks minder vaak staat de fluitist voor op het podium: bij de London Philharmonic, bij het Symfonieorkest van de Beierse Omroep, bij het orkest van het Mariinski Theater. Die twee kanten, het versmelten in de groep en het fiere solospel, sijpelden door in zijn optreden in de ZaterdagMatinee.

Emmanuel Pahud

Zo hoorde je hem in de Nederlandse première van het Fluitconcert van Elliott Carter geraffineerde hink-stap-sprongen maken van het hoogste naar het laagste register, maar kon hij zich ook terugtrekken in een onderonsje met zijn collega-fluitisten van de Radio Kamerfilharmonie. Carters Fluitconcert is een werk dat met de deur in huis valt. In het felle eerste akkoord lijkt hij alle tonen van zijn compositie te willen vatten, maar onmiddellijk neemt hij terug. Een harp en houten slagwerkinstrumenten laten de sfeer omslaan naar een breekbaarheid die vaker terugkomt in het stuk. 

Carter schreef zijn concert in 2008, hij werd toen 100, maar de frivole kleurspatten van de piano en de zacht brommende fagot onder de fluisterende koperblazers verraden een jonge, lenige geest. In de compositie gebeurt van alles tegelijk. Korte trompettonen gaan in de ene richting terwijl de houtblazers met een langgerekte zanglijn een andere afslag nemen. De solofluit vlindert ertussendoor en speelt een schitterend duet met de piccolo in het orkest. Carter houdt zijn gelaagde stelsel van klanken transparant zodat in de meest complexe samenklanken ruimte is voor iedereen. 

Tegenover de oude Carter zette Pahud het Fluitconcert KV 314 van een jonge Mozart. Met de alert spelende musici van de Radio Kamerfilharmonie dempte hij de klank van zijn instrument zodat het leek alsof hij door een gaasje blies. Verderop, in het vuur van de cadens, koos hij een zo spectaculair hoog tempo dat het leek of er twee stemmen tegelijk klonken. 

Chef-dirigent Michael Schønwandt combineerde de fluitconcerten met een tintelend lichte uitvoering van Schuberts jonge Derde symfonie en de Tweede symfonie van de Zwitser Arthur Honegger (1892-1955), een somber werk uit de Tweede Wereldoorlog dat met karige motieven door en door ploegt. Zelfs als de trompet zich bij de strijkers voegt, komt er nauwelijks een dimensie bij. Zo stond je na een geweldig geïnspireerd concert toch buiten met een zwaar gevoel in je maag.

Biëlla Luttmer

de Volkskrant, 9 april 2013