Germanus, Jeths, Fitkin, Rossi, Nancarrow, Volans. Calefax
Rietkwintet. Licht: Floriaan Ganzevoort. Amsterdam, Concertgebouw, 24/3.
Calefax Rietkwintet
Wijd uit elkaar staan de leden van het Calefax Rietkwintet
op het podium van het Concertgebouw. Het is donker in de Kleine Zaal. Als basklarinettist
Jelte Althuis een korte, losse noot speelt, schijnt er een goed getimede felle
spot op Olivier Boekhoorn, de hoboïst die een eindje verderop staat. Althuis
kijkt verward om zich heen, maar er is niks mis. Het gaat over desoriëntatie
tijdens dit strak ritmische pingpongspel tussen de lichtman Floriaan Ganzevoort
en de vijf blazers.
Die kiezen een nieuwe positie en de muziek verandert, krijgt
het karakter van een cabaret in de jaren twintig van de vorige eeuw, maar de
tonen zijn vertekend als de figuren op een schilderij van Salvador Dalì. Ze
glijden weg van de vertrouwde, vast omlijnde klanken en het licht komt ineens
van beneden, van warmgeel flakkerende gloeilampen.
Nur für Verrückte, Alleen voor gekken, noemde Sander
Germanus zijn nieuwe compositie voor rietkwintet, recording en spotlights. ‘Toegang
kost je je verstand’ is de ondertitel.
Germanus, 41, verwijst ermee naar een fragment uit Herman
Hesses roman Der Steppenwolf (1927), waarin de hoofdpersoon terechtkomt op een
gemaskerd bal waar duiveltjes spelen in een orkest en waar hij bedwelmt raakt
door de vele hallucinerende indrukken. Germanus zet verglijdende microtonen in
om de desoriënterende sfeer van dit Magische theater te treffen. Dat lukt hem
uitstekend. Als aan het slot van de compositie het licht aangaat en reële
klanken het overnemen, voel je de verwarring met Hesses personage mee.
Ook Willem Jeths (54) is uitstekend op dreef. In zijn nieuwe
compositie Maktub kiest hij een loom tempo en warme, lage akkoorden waar een
hoge melodielijn bovenuit priemt. Maktub, Arabisch voor ‘het is geschreven’,
is, net als het werk van Germanus, voortgekomen uit een literaire bron: Goethes
dichtwerk West-östlicher Divan. Begin en einde, geboorte en dood, zijn ‘immer
fort dasselbe’. Waar het Jeths om gaat is wat daartussen ligt. Dat is bekend,
dat is geschreven, dat is Maktub.
De Nederlanders Jeths en Germanus mogen er wezen. In het programma
van Calefax krijgen ze gezelschap van de internationale muziekvernieuwers Kevin
Volans (Zuid-Afrika), Michelangelo Rossi (Italië), Conlon Nancarrow (VS) en Graham
Fitkin (Groot-Brittannië) maar hun bruisende ideeën blijven naast die beroemdheden
fier overeind.
Biëlla Luttmer
de Volkskrant, 26 maart 2014
Geen opmerkingen:
Een reactie posten